(Cadn.com.vn) - Gần 10 ngày qua, “dân cà-phê” ở huyện biên giới Đức Cơ (Gia Lai) hoang mang vì lâm vào cảnh nợ nần hàng tỷ đồng do ký gửi cà-phê. Kẻ dở khóc, người dở cười khi cặp vợ chồng “đại gia” nhận ký gửi cà-phê bỗng chốc rời khỏi địa phương.

Nông dân lâm cảnh nợ nần

(Cadn.com.vn) - Gặp chúng tôi vào trưa 16-3, ông Lê Đình Mai (trú thôn Thống Nhất, xã Ia Din, H. Đức Cơ, Gia Lai) ngân ngấn nước mắt: “Gia đình tôi đã ký gửi hơn 6 tấn cà-phê nhân (trị giá gần 300 triệu đồng) cho Cty TNHH MTV Khang Ngần tại TT Chư Ty (H. Đức Cơ) do ông Nguyễn Văn Khang làm giám đốc. Tôi như đang ngồi trên đống lửa vì giờ đây ông chủ doanh nghiệp nhận ký gửi đã cao chạy, xa bay ôm theo cả gia tài mà gia đình tôi đã vất vả lao động mới có được.  Cách đây mấy năm, nghe lời bà con vào làm ăn trong này sẽ mau phất, tôi đã cầm cố cả gia tài ngoài Bắc cho ngân hàng và đưa cả gia đình vào đây lập nghiệp, mong sao cho bớt khổ cực. Nhờ siêng năng chịu khó nên gia đình cũng có của ăn, của để và dành dụm chút ít, nên năm ngoái tôi đã đứng ra nhận khoán trồng cà-phê của người khác mong kiếm thêm tiền nhưng không ngờ giờ đây trắng tay mà còn lâm vào cảnh nợ nần. Kể từ khi biết tôi là nạn nhân của vụ lừa đảo do ông Khang gây ra, thì các đại lý phân bón và người đã cho tôi khoán cà-phê liên tiếp đến thúc giục tôi trả nợ. Với tình cảnh hiện giờ thì gia đình tôi cũng đành “bó tay”, vì kiếm đâu ra số tiền cả trăm triệu đồng mà trả cho người ta. Ngay cả 4 đứa con đang ăn học có nguy cơ phải nghỉ giữa chừng”.

Các nạn nhân đang kể lại sự việc.

Tình cảnh của anh Nguyễn Ngọc Tuyển (xã Ia Din, H. Đức CƠ) cũng không kém phần xót xa. Cách đây 2 năm, vợ chồng anh tích góp tất cả số tiền tiết kiệm được, rồi vay mượn thêm từ người thân trong gia đình và đem thế chấp ngân hàng để mua 2ha cà-phê. Vụ đầu tiên thu hoạch này, những tưởng dư được chút ít để mà trả nợ một phần và sửa lại ngôi nhà đã dột nát nhưng thật không ngờ. “Trước Tết tôi có gửi cho ông Khang hơn 4 tấn nhân cà-phê (khoảng 200 triệu đồng), thấy thời điểm đó giá cũng cao và cũng để trả nợ cũng như sắm sửa cho cái Tết, nhưng ổng bảo qua Tết sẽ còn lên giá nữa, bán bây giờ chi lỗ, mình làm khổ cực kiếm được đồng nào hay đồng đó, có thiếu gì thì anh đây (ông Khang - PV) cho mượn. Nghĩ ông Khang hồi giờ làm ăn uy tín với lại giàu có nên tôi tin lời, đúng là tin bạn mất bò” - ông Tuyển than vãn.

Ký gửi cà-phê: “Biết rồi khổ lắm nói mãi!”

Không riêng gì tại Gia Lai mà trên địa bàn Tây Nguyên, năm nào cũng xảy ra nhiều vụ vỡ nợ hàng tỷ đồng do ký gửi cà-phê. Tuy nhiên “dân cà-phê” vẫn không rút ra được bài học.

Được biết, Nguyễn Văn Khang (1958, quê Hải Phòng) vào Gia Lai làm ăn từ năm 1987. Năm 2006, Khang mở đại lý thu mua nông sản và buôn bán phân bón. Làm ăn khá lên và tạo được uy tín tại địa phương, Khang đổi mới hình thức kinh doanh và chuyển đại lý thành Cty TNHH MTV Khang Ngần. Trụ sở và 3 kho bãi đều nằm tại TT Chư Ty. Trong thời gian dài, Khang chuyên mua bán cà-phê, phân bón và luôn sòng phẳng với khách hàng. Sau mùa thu hoạch cà-phê, khi giá còn thấp, nhiều nông dân ở xã Ia Din và vùng lân cận đến gửi cà-phê cho Cty Khang Ngần, chờ khi giá lên cao mới đến chốt giá bán.

Ông Hồ Vĩnh Xuyên - một nạn nhân của Cty Khang Ngần.

Ký gửi cà-phê, thực chất là sự thỏa thuận mua bán cà-phê giữa người nông dân với các đại lý, người nông dân muốn bán khi thấy có lợi và được trả tiền ngay hoặc trả chậm, rất được người dân trồng cà-phê hiện nay lựa chọn. Bởi vì, thường các đại lý cà-phê có vốn lớn, có kho bãi lớn, và đặc biệt là có uy tín tại địa phương. Trong khi đó người dân trồng cà-phê thay vì thu hoạch xong bán đi như trước đây, thì đưa đến kho của đại lý để ký gửi. Như thế vừa được có chỗ gửi, bên cạnh đó thì còn được tạm ứng một số tiền để trang trải nợ nần trong khi chờ giá cao. Người nông dân theo dõi giá cả lên hay xuống để chừng đó chốt giá khi thấy có lợi, thì lấy tiền. Ngược lại, đơn vị nhận ký gửi số lượng lớn cà-phê nếu thấy giá lên chút đỉnh thì đem cà-phê ra bán, hưởng sự chênh lệch về giá, nếu giá xuống thấp thì sẽ mua cà-phê nhập lại kho cho người ký gửi. Giá cà-phê năm nào cũng lên xuống thất thường vài chục giá. Nhưng không ngờ năm nay giá liên tục tăng cao gấp đôi, nhiều đơn vị ký gửi chóng mặt vì không thể nào đủ tiền để mua lại cà-phê trả vào kho cho người ký gửi nên vỡ nợ và Cty Khang Ngần cũng không ngoại lệ.

Từ ngày 10-3 đến nay, ông Khang và vợ là Phạm Thị Ngần đã rời khỏi địa phương và mất liên lạc nên người dân ký gửi cà-phê hoang mang và lâm vào cảnh nợ nần. Ngày 17-3, bà Ngần quay về địa phương gặp gỡ một số chủ nợ và làm việc với cơ quan chức năng. Ông Khang vẫn chưa có mặt. Bà Ngần cho biết, ông Khang đang đi chữa bệnh ở xa. Đến 16 giờ ngày 17-3, Trung tá Trần Trọng Sơn - Phó trưởng CAH Đức Cơ cho biết, CAH đã nhận được nhiều đơn thư tố giác của công dân về Cty Khang Ngần nợ họ với số tiền hơn 2 tỷ đồng. Cơ quan CSĐT CAH Đức Cơ đang khẩn trương xác minh, điều tra làm rõ và xử lý theo trình tự quy định của pháp luật.

Bài, ảnh: Lê Duy - G.B